De uil van middernacht

De uil wordt geassocieerd met de nacht, omdat het een nachtdier is. Toch gaat hij regelmatig joggers te lijf, vooral wanneer hij halfgedomesticeerd was, weer vrijgelaten en bij rennende mensen waarschijnlijk op zoek naar eten dat ze bij zich hebben. Er verschijnen verontrustende berichten hierover uit Zuidoost-Friesland en uit Purmerend. De oorzaak van die halfdomesticatie was het optreden van Hedwig in de Harry Potterboeken en -films. Hedwig was een bode met een brief. De agressieve uilen uit de krant schijnbaar niet, in elk geval hadden ze geen brief bij zich voorzover ik weet. Er moet dus enig denk- en speculatiewerk aan te pas komen om deze uilen te duiden. Misschien, zo speculeer ik, is speculeren überhaupt niets anders dan het raden van een boodschap wanneer die boodschap zelf lijkt te ontbreken. Zo maakte ik onlangs nog mee dat een van oorsprong Franstalige vriendin het woord 'chouette' gebruikte in verband met een herinnering, toen we om twaalf uur naar onze trein sprintten. Chouette betekent 'uiltje', maar ook aangenaam, en heeft meestal betrekking op een leuke avond. Je verkeert nog in een roes van die avond en de Metaxa, maar een halve dag later zet zich de speculatiemachine in werking wat dat uiltje wel en niet te betekenen heeft. In dit verband lijkt de uitspraak die we van Hegel kennen niet van toepassing, namelijk dat de uil van Minerva pas 's avonds uitvliegt. Maar in bredere zin is hij wel van toepassing, het gaat hier om het moment van wijsheid dat altijd pas achteraf komt. Wijsheid heeft te maken met Aufhebung, het passeren van grenzen die je vooraf had gesteld, maar evengoed met het behoud van die grenzen vanuit het nieuw ontstane perspectief. Het is immers de uil die uitvloog vanaf de hellingen van de Akropolis vanwaar hij een prima uitzicht had, maar ook altijd weer terugvloog na de jacht. De uiltjes staan op de in Griekenland geslagen euro's als herinnering aan die overschrijding en terugkeer, van en naar de vermaningen uit Brussel. Het speculeren gaat gepaard met scherpe ogen, waarom uilen bekend staan. Maar ze staan misschien nog meer bekend om hun halfopen ogen. Over jonge bosuilen zegt een website: 'Als je er te dichtbij komt blijven ze doodstil staan en met een half open oog volgen ze je, hopend dat je ze niet ziet.' Een vreemde logica, maar wel begrijpelijk als je denkt aan de loeigrote ogen der uilen die in het donker kunnen werken als reflectoren. Niet zien is niet gezien worden. Het donker van middernacht krijgt hier weer een extra betekenis. De uil wil graag zien maar niet worden opgemerkt. Het blijft een dier. Het is daarom ook tamelijk onwaarschijnlijk dat hij rond middernacht aan je raam verschijnt. Deze blog is ook maar een brief die de uil heeft laten vallen. Onwaarschijnlijk dat hij alsnog bij de juiste adressant wordt bezorgd.