Onze configuratie

Eerst weer een herinnering. Ik huurde een autootje om met mijn vader een stukje te rijden, vlak nadat ik op late leeftijd mijn rijbewijs had gehaald. Het bangst was ik nog op een hellinkje, maar ook bij het invoegen op de snelweg (geen zicht in de spiegel) of bij een rotonde. Kijk ik nu terug, dan heb ik bij die rotondes echt - ik zweer het je - bijna nooit een fietser over het hoofd gezien. Behalve dus als mijn vader naast me zat. Ik heb dat drie keer meegemaakt. De fietser fietste rustig door, of hij balde zijn vuisten, gelukkig liep het goed af.

Je kunt het ook positief duiden. Dankzij mijn vader heb ik me kunnen oefenen in de bestaanswijze dat je ergens geen talent voor hebt, maar het toch moet doen. Je voelt je onzeker, en hoopt op een goede afloop. Die krijg je, wonderlijk genoeg, maar eerder ondanks dan dankzij jezelf. Je kunt ook zeggen: dankzij mijn vader heb ik me kunnen oefenen in calvinisme. Geen recht op zekerheid.

Momenteel zit ik nogal met het probleem van het in de wereld zijn. Dat kun je nalezen in mijn filosofische blogs (hier de link naar mijn meest recente filosofische blog). De filosofen Arendt en Patočka proberen ons in de wereld te krijgen, met liefde nog wel, en mijn held Agamben maakt het nog bonter, hij ziet de wereld zowat als God zelf, of als iets in God. Dat klinkt wel erg positief. Ik ben nu eerlijk gezegd op zoek naar denkers die ook terugschrikken voor het bestaan. Tjeeminee, wat hangt daar allemaal aan vast. Oké, jij bent die vader/ leraar/ chauffeur/ kok. En dan kom je met zoiets. Wat vind je er zelf van, Anton?

Het klinkt dramatischer dan het is. Zo bedoel ik het nou ook weer niet. Waar het om gaat is dat ik bij mijn (overleden) vader houvast zoek voor de ervaring dat we hier ook maar zijn, met onze 'configuratie'. We zitten onszelf en anderen zo vaak in de weg, hebben altijd voornemens om het beter aan te pakken, maar er zijn altijd momenten dat je niet alert genoeg bent, of het verkeerd hebt ingeschat. Als ik me niet vergis was de kinderwens bij mijn vader kleiner dan bij mijn moeder. Daar ligt mijn kans op herkenning. We zijn hier ook maar.

Vannacht hoorde ik een psychiater op de radio (Jim van Os) met die term configuratie. Hij wilde af van de etiketten zoals schizofreen. Iedereen heeft een individuele configuratie, met bepaalde gevoeligheden. Als je het moeilijk hebt, kun je met mensen praten die soortgelijke ervaringen hebben als jij. Het belangrijkste wat daar gebeurt is dat je niet apart gezet wordt, en iets gemeenschappelijk hebt met iedereen, telkens weer anders en in een andere mate, maar toch.

Ik ga er nu even niet kritisch naar kijken, of er flink over nadenken. Ik zeg even gewoon: ik ben een configuratie. Ik mis die fietser op de rotonde maar het loopt goed af. Mijn vader probeerde die schommel te fiksen, stalen buizen, lassen, wat hij niet kon. Buis op zijn hoofd, litteken. Eerst dacht ik vooral in termen van toewijding en goede bedoelingen. Nu kom ik op het idee dat je ergens terecht komt, en er het beste van probeert te maken. Hij moet dat op zijn manier hebben doorgehad.