Steeds dichter probeer ik bij mijn alleenzijn te komen. Tegelijk ontwijk ik het. Dat ontwijken heeft te maken met zelfbescherming. Deze blog is dus niet alleen expositie, mezelf tonen aan u, aan de buitenwereld, de wereld. Het is daarnaast ook een poging mezelf te naderen op een niet te rechtstreekse manier.
We begrijpen de kern van het zelf als iets innerlijks. We zijn een lichamelijk omhulsel van een stem die diep in ons doorgaat met spreken. Maar dat spreken neemt allerlei vormen aan. Het bevindt zich niet zozeer in ons, maar midden tussen onszelf en de wereld. Daarom is het dus ook weer niet zo raar dat ik een blog gebruik om met mezelf te praten, en al pratend mezelf te zoeken.
Mezelf zoeken doe ik om mijn mogelijkheden te verruimen. Dat ik hiervoor zo lang nodig heb gehad heeft te maken met de dominante stroom in onze cultuur. Je zelf, dat is fijn, maar het is hooguit een contractie als voorbereiding op de sprong naar buiten, reculer pour mieux sauter.
In mijn blogserie kwam ik uit bij mijn zelf langs verschillende wegen, de vriendschap, de grammatica en de muzikale overeenstemming met mezelf. Ik kwam er ook via de enigszins traumatische herinnering aan de eenzaamheid in mijn jeugd. Anderen zagen hierin een bewijs van mijn arrogantie: ik had mijn trauma overleefd en meende recht te hebben op triomfalisme en neerkijken op mijn naasten die het slechter hadden getroffen.
Zo had ik het niet bedoeld. De communicatie met mijn vrienden blijft dus moeizaam. Maar in plaats van de taal te veroordelen als ongeschikt communicatiemiddel kan ik beter vertrouwen op de taal en kijken waarheen ze me brengt. Zoals ik het nu zie helpt mijn isolement me evenzeer om bij mezelf te komen als dat ik het als last ervaar. Misschien is de tijd rijp om hierin kracht en mogelijkheden te zien. Misschien is mijn schrijven een manier om mezelf moed in te spreken, geen oppepperij maar registratie van mijn moed om het isolement meer te waarderen.
In mijn blogserie zocht ik de tijd dat ik achttien was als drempel. Maar misschien was ik nog teveel bezig met mijn toekomst, niet alleen hoe alles gelopen is maar ook hoe het had kunnen lopen. De drempel zou ik meer kunnen zien als tweerichtingverkeer. Via de drempel kan ik contact maken met mijn jeugd waarin ik in direct contact stond met mijn isolement. Ik kruip weer weg in mijn kleine slaapkamer, achter mijn orgel en in mijn vochtige kelder. Die hele tussentijd tussen toen en nu leidt me uiteindelijk naar mijn zelf achter mijn masker, het onzekere en uiterst kwetsbare zelf.
Als mijn intuïtie me niet bedriegt, kan ik de wereld inclusief alle mensen erin, inclusief alle lomperikken, beter zien als helpers en richtingwijzers. Ze wijzen me naar dat gebied waar ik vooral uit wilde vluchten, maar dat me zoveel te bieden heeft. Ik zou die mensen, inclusief die lomperikken, moeten bedanken.
Dit is een blog die ik niet verspreid via facebook en mail. Het is lang geleden dat ik zoiets aandurfde. Hier gebruik ik de semi-openbaarheid om mezelf iets te vertellen wat ik in een dagboek niet zou hebben gekund, niet gedurfd. Nog niet.
Laat ik niet vergeten dat ik in deze blogserie steeds het gesprek met mijn vader zoek, of liever de overdenking van mijn relatie tot mijn vader. Hij is nu dement, en heeft in zijn verpleeghuis alleen op afstand met ons kunnen communiceren. Nu we hem weer mochten bezoeken was hij heel blij. Die blijdschap zie ik als een teken van geluk dat voortkomt uit isolement. Het leven is onder die omstandigheden niet makkelijk, maar in zekere zin helpt het wel om het leven juist wel weer simpeler te zien. Het is niet nodig om al communicerend verder te komen. Je kunt ook gewoon blij zijn, je ijsje eten en weer teruggebracht worden naar je kamer.
vrijdag 24 juli 2020
dinsdag 4 februari 2020
Weer niet gelukt
Mijn blogs zijn misleidend. Als een lezer er al op reageert, zegt zhij dat het moeilijk, zo niet onmogelijk is om op mijn blogs te reageren. Mijn blogs nodigen niet uit tot reacties.
Vaak gaan mijn blogs over kunst, of over filosofie. Zeker bij een kunstwerk hebben mensen nogal de neiging om erop te reageren met zwijgen. Ook vaak met oordelen. Maar dat is niet ons ding. Oordelen moet je met een korreltje zout nemen, ook al lukt dat niet, en nemen we ze graag serieus. Liever hebben we respect voor het kunstwerk of gedicht.
Een beschouwing over een kunstwerk zou ons bijvoorbeeld iets kunnen verhelderen, of ze zou ons dat kunstwerk aantrekkelijk moeten maken, zodat we zin krijgen om naar dat museum te gaan, of dat boek te lezen. De beschouwing wist zichzelf uit, het is de bedoeling dat de volgende zet aan de lezer of kijker is, die het kunstwerk gaat bekijken.
Pas misleidend wordt het wanneer de schrijver het podium betreedt met een persona, een masker. hij doet alsof hij het kunstwerk beschouwt, en uitnodigt tot het gesprek of de zwijgende beschouwing van het besproken kunstwerk. In plaats daarvan hebben sommige filosofen, onder wie ook ik, de neiging om iets te schrijven wat volgt op het kunstwerk, en wel zodanig dat het niet uitnodigt tot een gesprek of reactie. Dat is hoe je het ook bekijkt toch een vorm van misleiding.
Vermenging van genres is één ding. Dat maakt het verkopen van een boek of kunstwerk lastig. Het kunstwerk wordt onbetrouwbaar. De lezer verwacht iets, betaalt voor iets, maar wordt vervolgens wel teleurgesteld. Nog erger wordt het wanneer de lezer niet eens betaalt, en als vrijwilliger de moeite neemt om je tekst te lezen. Er beweegt iets voor zijn ogen, en het komt weer tot stilstand.
Dan wordt de lezer vertrouwelijk. Zhij vertelt me dat ik misschien had verwacht dat mijn blog zou worden gelezen, of dat iemand erop zou reageren, of erop reagerend zou ingaan op wat ik probeerde te zeggen. In plaats daarvan zegt iemand dat mijn blog mooi is, of dat het meandert, of dat ik op een bepaald punt toch echt moet worden gecorrigeerd. Had ik iets anders verwacht dan? Kan een verrader verwachten dat de ander hem vertrouwt?
De ander zwijgt, het is kennelijk vooral dat zwijgen waartoe ik heb uitgelokt. Een adequatere reactie is haast onmogelijk. Ik wilde ook zwijgen toen ik dat gedicht las, dat boek las of die film bekeek. In plaats daarvan ben ik gaan schrijven. De lezer voelt aan dat ik eigenlijk had willen zwijgen, maar daartoe niet in staat was. De lezer neemt het over van mij. Zhij zwijgt in plaats van mij. Ik schrijf in plaats van te zwijgen.
Vaak gaan mijn blogs over kunst, of over filosofie. Zeker bij een kunstwerk hebben mensen nogal de neiging om erop te reageren met zwijgen. Ook vaak met oordelen. Maar dat is niet ons ding. Oordelen moet je met een korreltje zout nemen, ook al lukt dat niet, en nemen we ze graag serieus. Liever hebben we respect voor het kunstwerk of gedicht.
Een beschouwing over een kunstwerk zou ons bijvoorbeeld iets kunnen verhelderen, of ze zou ons dat kunstwerk aantrekkelijk moeten maken, zodat we zin krijgen om naar dat museum te gaan, of dat boek te lezen. De beschouwing wist zichzelf uit, het is de bedoeling dat de volgende zet aan de lezer of kijker is, die het kunstwerk gaat bekijken.
Pas misleidend wordt het wanneer de schrijver het podium betreedt met een persona, een masker. hij doet alsof hij het kunstwerk beschouwt, en uitnodigt tot het gesprek of de zwijgende beschouwing van het besproken kunstwerk. In plaats daarvan hebben sommige filosofen, onder wie ook ik, de neiging om iets te schrijven wat volgt op het kunstwerk, en wel zodanig dat het niet uitnodigt tot een gesprek of reactie. Dat is hoe je het ook bekijkt toch een vorm van misleiding.
Vermenging van genres is één ding. Dat maakt het verkopen van een boek of kunstwerk lastig. Het kunstwerk wordt onbetrouwbaar. De lezer verwacht iets, betaalt voor iets, maar wordt vervolgens wel teleurgesteld. Nog erger wordt het wanneer de lezer niet eens betaalt, en als vrijwilliger de moeite neemt om je tekst te lezen. Er beweegt iets voor zijn ogen, en het komt weer tot stilstand.
Dan wordt de lezer vertrouwelijk. Zhij vertelt me dat ik misschien had verwacht dat mijn blog zou worden gelezen, of dat iemand erop zou reageren, of erop reagerend zou ingaan op wat ik probeerde te zeggen. In plaats daarvan zegt iemand dat mijn blog mooi is, of dat het meandert, of dat ik op een bepaald punt toch echt moet worden gecorrigeerd. Had ik iets anders verwacht dan? Kan een verrader verwachten dat de ander hem vertrouwt?
De ander zwijgt, het is kennelijk vooral dat zwijgen waartoe ik heb uitgelokt. Een adequatere reactie is haast onmogelijk. Ik wilde ook zwijgen toen ik dat gedicht las, dat boek las of die film bekeek. In plaats daarvan ben ik gaan schrijven. De lezer voelt aan dat ik eigenlijk had willen zwijgen, maar daartoe niet in staat was. De lezer neemt het over van mij. Zhij zwijgt in plaats van mij. Ik schrijf in plaats van te zwijgen.
Abonneren op:
Posts (Atom)